Budowa zdania
Page: 1
Posts 1 to 4 of 4
Share22018-09-03 21:42:39
Wyróżniamy następujące części zdania:
Podmiot -
oznacza osobę, zwierzę, zjawisko, o którego czynności lub stanie orzekamy za pomocą orzeczenia. Najczęściej jest wyrażony za pomocą rzeczownika lub zaimka rzeczowego (czasami inną częścią mowy użytą w znaczeniu rzeczownikowym).
Orzeczenie -
oznacza czynność lub stan tego, na co wskazuje podmiot. W zdaniu w funkcji orzeczenia występuje najczęściej osobowa forma czasownika, jest to orzeczenie czasownikowe. Orzeczenie może też składać się z osobowej formy czasownika być, zostać, stać się (łącznik) i innej części mowy (orzecznik). Takie orzeczenie nazywamy orzeczeniem imiennym.
Przydawka -
jest określeniem rzeczownika, oznacza cechę lub właściwość osoby, przedmiotu, który nazywa dany rzeczownik. Najczęściej odpowiada na pytania: jaki? jaka? jakie? czyj? który? ile? czego? z czego?
Dopełnienie -
uzupełnia treść czasownika, oznacza przedmiot, którego dotyczy czynność określona czasownikiem. Odpowiada na pytania przypadków zależnych ( poza mianownikiem!).
Okolicznik -
uzupełnia treść czasownika i oznacza miejsce, czas, cel, sposób i przyczynę czynności, którą nazywa czasownik. Wyróżniamy następujące typy okoliczników:
Miejsca: dokąd? gdzie? skąd? jaką drogą? którędy?
Przyczyny: z jakiej przyczyny? dlaczego?
Czasu: odkąd? kiedy? jak długo? o której godzinie? do kiedy?
Celu: po co? w jakim celu?
Sposobu: w jaki sposób? jak?
Przyzwolenia: mimo co? mimo czego?
Warunku: pod jakim warunkiem? (kiedy?)
...
Share32018-09-03 21:51:39
W zdaniu wyróżniamy grupę podmiotu, czyli podmiot i wyrazy go określające oraz grupę orzeczenia, czyli orzeczenie plus wyrazy określające.
Podmiot i orzeczenie tworzą w zdaniu związek główny. Pozostałe części – przydawka, dopełnienie, okolicznik – tworzą związki poboczne.
Share42018-09-03 21:52:43
Podmiot
– stanowi trzon zdania,
– nazywa osobę, rzecz, zjawisko,
– odpowiada na pytania: kto?, co?,
– funkcję podmiotu pełni część mowy, która odmienia się przez przypadki, czyli:
rzeczownik – Magda śpi.
przymiotnik – Chory poprosił o leki.
imiesłów przymiotny – Zaproszeni weszli razem.
zaimek – Oni już nie wrócą.
– podmiot występuje zazwyczaj w mianowniku i ma tę samą liczbę, co orzeczenie, Dzieci wyjeżdżają,
– zdarza się, że występuje w dopełniaczu (kogo? czego?): Zabrakło środków opatrunkowych lub w celowniku (komu? Czemu?): Chcę mi się jeść,
– wyróżnia się podmiot pojedynczy (jednowyrazowy): Nauczycielka skończyła oraz podmiot szeregowy (co najmniej dwuwyrazowy): Ojciec i matka pojechali na wczasy,
– zdarzają się zdania bezpodmiotowe, ale wtedy orzeczenie musi mieć formę trzeciej osoby liczby pojedynczej lub liczby mnogiej, bezokolicznika albo formę nieosobową: Pali się. Nie można wchodzić. Jeszcze słychać śpiew. Zburzono pomnik. Buduje się dom.
...
Page: 1